ریزپردازنده واحد پردازش مرکزی (CPU) در
رایانه است. ریزپردازنده‌ها تراشه‌های کوچکی هستند که می‌توانند عملیات
حسابی و منطقی را انجام دهند. این تراشه‌ها خود از تعداد بسیار زیادی
ترانزیستور ساخته شده‌اند.



ریزپردازنده قلب هر رایانه دستی یا رومیزی است که به عنوان واحد پردازشگر
مرکزی شناخته شده است. یک دستگاه محاسبه‌ای کامل است که روی یک تراشه واحد
ساخته می‌شود و مجموع دستورات دستگاه را اجرا می‌کند. سه کار مهم را انجام
می‌دهد یکی اینکه از واحد همبستگی منطقی/ حساب، استفاده می‌کند یعنی
کارهای وابسته به ریاضی چون جمع، تفریق، ضرب و تقسیم‌کردن را انجام
می‌دهد, دوم می‌تواند اطلاعات را از مکان یک حافظه به حافظه دیگر انتقال
دهد و سوم اینکه می‌تواند تصمیم بگیرد و به یک سری از دستورات جدید که
براساس آن تصمیمات است جهش کند.



فناوری پردازنده‌ها بر پایه حداقل طول کانال ترانزیستورهای آنها که
معمولاً "mosfet" هستند سنجیده می‌شوند. در واحدهای پردازش مرکزی P4 عادی
این مقدار 0.18 میکرون است. در پردازنده‌های جدید این مقدار به 90 نانومتر
کاهش پیدا کرده است و هم اکنون نیز سعی بر کاهش آن است. یکی دیگر از
معیارهای فناوری پردازنده‌ها حداکثر بسامد پالس ساعت (Clock Pulse) است.
هرچه این مقدار بیشتر باشد واحدهای منطقی داخلی سریع تر به ورودی‌ها واکنش
می‌دهند.



یکی از مسایل مهم در طراحی ریزپردازنده ها، کنترل دمای داخل cpu است.
بدلیل افزایش روزافزون سرعت آنها، دمای داخلی هم زیاد می‌‌شود و باید برای
جلوگیری از سوختن آن فکری کرد. یکی از راهکارها ایجاد مکانیزمی است که
بتواند حرارت داخل را به بیرون هدایت کند. از جمله نصب گرماگیر (hitsink)
روی سطح خارجی cpu و همچنین قرار دادن لوله‌های نازک دارای آب در داخل آن
از این قبیل هستند.